Al. N.M.P. 1 lok. nr 2
42-202 Częstochowa
Menu
Nowe terminy przedawnienia
Od dnia 9 lipca 2018 r. weszła w życie zmiana przepisów Kodeksu cywilnego dotycząca przedawnienia roszczeń. Obecnie ogólny termin przedawnienia wynosi 6 lat a nie 10 lat jak poprzednio. W większości przypadków skutki jego upływu nastąpią ostatniego dnia roku kalendarzowego. Zmienione zostały również zasady przedawnienia roszczeń przysługujących przedsiębiorcom przeciwko konsumentom.
W związku z wprowadzonymi zmianami duże znaczenie praktyczne będą mieć przepisy przejściowe ustawy rozstrzygające o zasadach przedawnienia roszczeń istniejących w dniu 9 lipca 2018 r. i do tego dnia nieprzedawnionych.
Do przepisu art. 118 k.c. dodano również drugie zdanie, które dotyczy obliczania terminów przedawnienia wynoszących dwa lata lub więcej. Bieg takiego terminu przedawnienia będzie kończyć się z upływem ostatniego dnia roku kalendarzowego. W konsekwencji terminy przedawnienia zostaną w większości przypadków wydłużone o czas do końca roku kalendarzowego.
Nowelizacja wprowadziła odmienne zasady przedawnienia roszczeń w stosunkach z konsumentami. Zgodnie dodanym art. 117 § 2 1 k.c. po upływie terminu przedawnienia przedsiębiorca nie będzie mógł domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi. W rezultacie już z chwilą upływu terminu przedawnienia (a nie podniesienia zarzutu przedawnienia) nastąpi przekształcenie roszczenia w zobowiązanie naturalne . Zatem wierzyciel nie będzie mógł domagać się przymusowej realizacji swojego roszczenia. W praktyce zmiana ta oznacza, że jeśli przedmiotem sporu będzie roszczenie przysługujące przeciwko konsumentowi, sąd będzie zobowiązany badać z urzędu, czy upłynął termin przedawnienia takiego roszczenia i właściwie reagować.
Dodatkowo, w świetle art. 117 1 k.c., w wyjątkowych przypadkach sąd będzie mógł, po rozważeniu interesów obu stron, nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, jeżeli będą tego wymagać względy słuszności. Podejmując taką decyzję sąd winien rozważyć w szczególności:
Dla praktyki obrotu doniosłe znaczenie będą mieć przepisy przejściowe, które dotyczą kwestii przedawnienia roszczeń powstałych przed wejściem w życie nowelizacji (tj. przed 9 lipca 2018 r.) i do tego dnia się nie przedawniły.
Generalnie, do roszczeń takich zastosowanie mieć będą nowe reguły dotyczące przedawnienia roszczeń (art. 5 ust. 1 nowelizacji). Oznacza to przede wszystkim, że terminy przedawnienia roszczeń, których długość wynosi dwa lata i więcej, będą upływać 31 grudnia danego roku kalendarzowego.
Od powyższej reguły stosowania nowych przepisów do roszczeń istniejących i nieprzedawnionych w dniu 9 lipca 2018 r. ustawodawca wprowadził jednak kilka ważnych wyjątków.
Po pierwsze, jeśli termin przedawnienia roszczenia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia nowych przepisów (art. 5 ust. 2 zd. 1 nowelizacji). Reguła ta dotyczy zatem ogólnego terminu przedawnienia oraz terminów przedawnienia roszczeń, które zostały stwierdzone prawomocnym wyrokiem czy zatwierdzoną przez sąd ugodą. Jednak jeśli przedawnienie, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie nowych przepisów, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu (art. 5 ust. 2 zd. 2 nowelizacji). W praktyce zatem ustalenie, kiedy upłynie termin przedawnienia danego roszczenia będzie wymagało zarówno obliczenia terminu przedawnienia zgodnie z dotychczasowymi zasadami, jak i zgodnie z przepisami ustawy nowelizującej oraz porównania tych terminów.
Kolejny istotny wyjątek dotyczy roszczeń przysługujących konsumentom przeciwko przedsiębiorcom. Jeśli roszczenia takie powstały przed 9 lipca 2018 r. i do tego dnia się nie przedawniły, zastosowanie znajdą dotychczasowe reguły przedawnienia roszczeń (art. 5 ust. 3 nowelizacji). Oznacza to, że w przypadku roszczeń konsumentów, których termin przedawnienia określa się zgodnie z art. 118 lub 125 § 1 k.c., termin przedawnienia będzie wciąż wynosił 10 lat, a jego bieg nie będzie kończył się 31 grudnia danego roku.
Zmiany wprowadzone nowelizacją z pewnością będą dobrze odbierane przez konsumentów w sporach przedsiębiorca-konsument, gdzie w przypadku spraw sądowych to na Sądzie będzie spoczywał obowiązek przestrzegania terminów przedawnienia. Praktyczne problemy mogą również wystąpić przy stosowaniu przepisów przejściowych.
Redakcja: r.pr. Jolanta Mietelska, 14.06.2019 r.
Potrzebujesz pomocy? Masz pytania?
© 2019 Kancelaria Radcy Prawnego Jolanta Mietelska. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Web by blatni.pl